فرش

فرش یکی از زیباترین و جذابترین موارد در دکوراسیون داخلی است. بدون داشتن فرش در منزل انگار یک چیزی در دکوراسیون منزل کم است. ذهن هر ایرانی زمانی که وارد یک ساختمان می شود به دنبال فرش می گردد و اگر فرش را پیدا نکند انگار که اصلا دکوراسیون داخلی ندارد و یا اگر به خرید یک منزل می رود اول حساب تعداد فرش هایی که باید در ساختمان پهن شود را می کند. به همین خاطر فرش و خرید فرش ماشینی و دستبافت یکی از مهم ترین موارد در ذهن هر ایرانی است.

معنی کلمه فرش

فرش در واقع یک لغت عربی به معنای گستردن و گستردنی است. «بوپ» و «نمت» دو واژه ای است که این واژه ها در آثار به جا مانده از زبان پهلوی برای قالی های نفیس و همچنین گفته می شده است. همچنین ما در این آثار به واژه ی دیگر بر می خوریم که«ویسترگ» گفته می شود این واژه به معنی جامه و بستری ویژه است.

اگر به لغتنامه ی دهخدا سری بزنیم واژه «بوب» را به معنای فرش، بساط خانه و یا معنای از این قبیل به چشمان خواهد خورد.

خود واژه فرش در نوشته ها و کتب مورخان و جغرافیادانان سده های نخستین به چشم می خورد اگر چه ما واژه ای که هم معنای فرش است و در واقع این واژه به جای فرش به کار رفته است را در کتاب های معروفی چون شاهنامه فردوسی و تاریخ طبری مشاهده می کنیم.

قالی نیز تا مدت ها از کلماتی بوده است که به جای واژه فرش کاربرد داشته است به طور مثال ما در کتاب های قرن سوم این واژه بسیار می بینم. در صورت تمایل به دانستن معنی فرش حتما مقاله ریشه و معنی کلمه فرش را مطالعه کنید.

تاریخچه فرش

تاریخ پیدایش فرش یکی از صدها موارد تاریخی است که گم شده است و به صورت دقیق نمی توان مبنایی برای آن در اسناد تاریخی یافت ولی بر اساس اسناد تاریخی و آثار کشف شده تا به امروز ما توانسته ایم با بررسی هنرهایی نظیر سبد بافی، بوریابافی و … این هنرها را مقدمه هایی بر بافتن اولین فرش دانست.

تا مدت ها باستانشناسان و پژوهشگران مصر را مهد فرشبافی جهان می دانستند و در مصر به دنبال ریشه های هنر بافت اولین فرش می گشتند و شواهد تئوریک نیز به این قضیه اشاره می کرد تا این که در سال 1941 با پیدا شدن فرش پازیریک شرایط دگرگون شد و از آن روز ایران به عنوان مد فرشبافی معرفی گشت.

تاریخچه هنر قالیبافی

همان طور که گفتیم شواهد تاریخی در مورد بافت اولین فرش گم شده است پس خیلی نمی توان با ارائه مستندات دقیق تاریخچه فرش و همچنین تاریخچه هنر قالیبافی را بررسی نمود اما در مقابل پروفسور رودنکو با کشف فرش پازیریک در سال 1941 میلادی تا حدودی توانست امیدی بر کشف تاریخچه هنر قالیبافی ایجاد کند.

بعد از کشف پازیریک محققان برای پیدا کردن ریشه های هنر قالیبافی به سمت ایران و فلات ایران توجه ویژه ای نشان دادند که سبب شد تاریخچه هنر قالیبافی را در جای بین رود دجله، فرات و فلات ایران بدانند.

البته بعد ها با بررسی متون به فرش بهارستان در دوران انوشیروان که این فرش زربافی شده بود دیگر این اطمینان پیش آمد که برای بافتن چنین فرشی باید مدت زمان زیادی قالیبافی در ایران باشد که در آن زمان چنین فرشی را توانسته اند بافته باشند. برای اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچه هنر قالیبافی پیشنهاد می کنیم مقاله تحقیقی تاریخچه هنر قالیبافی را مطالعه نمائید.

ایران پایتخت فرش جهان

ایران بزرگترین تولیدکننده فرش های دستبافت، ماشینی و ماشینی دستبافت گونه در سراسر جهان محسوب می شود علاوه بر این با توجه به دیرینه بسیار زیاد قالیبافی در ایران می توان ایران را به عنوان بزرگترین تولیدکننده فرش و قالی در طول تاریخ نام برد.

در ایران سابقه فرشبافی بسیار زیاد است زیرا که ما می توانیم طرح ها و نقشه های مختلفی را در سرتاسر این کشور مشاهده کنیم. علاوه بر تمام این موارد فرش ایرانی در سراسر دنیا جزو ارزنده ترین فرش ها به شمار می رود و علاوه بر این موارد ما شاهد این هستیم که این فرش ها مورد توجه افراد سراسر دنیا قرار می گیرد و شاهد خرید فرش ایرانی در سراسر دنیا هستیم.

شهر فرش

بسیاری از شهرهای ایران در تولید فرش ماشینی و یا بافت فرش های دستبافت گونه زبانزد تمام افراد است. حتی بعضی از شهرها با بافت انواع مختلف فرش چنان در فرهنگ ما ریشه دوانده است که حتی دارای ضرب المثل نیز است. البته که این شهرها هرکدام می تواند شهر فرش در ایران محسوب بشوند اما شهر کاشان از لحاظ تعداد تولید فرش های ماشینی در ایران برترین است؛ پس می توان کاشان را شهر فرش ایران دانست.

کاشان مهد فرش ایران

شهرستان کاشان بزرگترین شهر تولیدکننده فرش در ایران است. فرش کاشان از قدیم جزو فرش های معروف در سراسر ایران و جهان است. تولید فرش در شهر کاشان به قدری بالا است که می توان به جرات کاشان را مهد فرش ایران دانست.

اگر بخواهیم با دلیل بیان کنیم که چرا کاشان مهد فرش ایران است می توانیم به این نکته اشاره کنیم که تنها در یکی از شهرک های صنعتی کاشان و حومه ی آن تعداد کارخانه های تولیدکننده فرش بسیار بیشتر از کل تعداد کارخانه های شهرهای فرش دیگر در ایران است. این تعداد کارخانه تنها محدود به یکی از شهرک های صنعتی شهر کاشان و حومه ی آن باز می گردد.

کاشان علاوه بر تولید فرش های ماشینی در تولید فرش دستبافت نیز هنوز جزو بزرگترین شهرهای تولیدکننده فرش دستبافت محسوب می شود. در بازار کاشان حجره های فرش دستبافت به بسیار به چشم می آید که این نشان از حجم تولید بالای فرش های دستبافت در این شهر و فروش فرش دستبافت در کاشان است.

تبریز

شهر تبریز را می توان به عنوان بزرگترین شهر فرش در ایران بعد از کاشان دانست. تبریز مهد فرش دستبافت ایران است، این شهر به عنوان بزرگترین تولیدکننده فرش های دستبافت با نقشه معروف خود در جهان است. نقشه ی تبریز همانند فرش کاشان دارای شهرت جهانی چشمگیری است.

تاریخچه فرش بافی و قالیبافی در شهر تبریز به زمان هلاکوخان باز می گردد در آن زمان تبریز مرکز عمده تولید و خرید و فروش فرش بوده است.

نقشه فرش تبریز بسیار جذاب و خیره کننده محسوب می شود و جزو زیباترین فرش های ایران است که هر فرد را در سراسر دنیا به خود جذب می کند. تنها مشکلی که برای فرش تبریز می توان گرفت قیمت بسیار بالای فرش های تبریز است. فرش تبریز به علت دستبافت بودن و استفاده از الیاف های گران قیمتی چون ابریشم دارای قیمت گرانی است که افراد را به سمت خرید فرش ماشینی می کشاند.

کرمان

کرمان یکی از مراکز مهم قالیبافی و فرشبافی است که سابقه هنر قالیبافی در آن به چندین قرن پیش می رسد. قبل از روی کار آمدن هنر قالیبافی در کرمان این شهر یکی از مراکز مهم تولید شال بوده است.

شال های تولید شده در کرمان از شهرت جهانی برخوردار بوده است ولی پس از مدتی استفاده از پارچه های شالی از رونق افتاد و این رکود باعث گردید که هنرمندان کرمانی به هنر قالیبافی و فرشبافی روی آورند و بتوانند شهرت جهانی کسب کنند.

شهرت جهانی فرش کرمان به دلیل کثرت نقشه های آن و استفاده از رنگ های متنوعی است که با هم هماهنگی خاص و متعادل دارند و این زیبایی به قدری است که تشبیه به قالی کرمان برای تمام افراد آشنا می باشد.

انواع فرش 

فرش ها در حالت کلی به دو دسته فرش های دستبافت و فرش های ماشینی تقسیم می شوند. این دسته بندی یکی از انواع رایج طبقه بندی فرش در سراسر جهان محسوب می شود. این طبقه بندی فرش باعث می شود علاوه بر این که مشخص شود این فرش چگونه تولید شده است یک حدود قیمتی نیز برای انسان به وجود می آورد.

فرش دست بافت

فرش دست بافت یکی از جذاب ترین فرش ها در سراسر دنیا محسوب می شود. فرش های دستبافت یکی از ارزنده ترین سوغات ایران در سراسر دنیا به حساب می آید. همان طور که از اسم این دسته معلوم است این توسط افراد زبده و بدون دخالت دستگاه های پیشرفت بافته شده اند. اگر بخواهیم زیباترین فرش های دستبافت را معرفی کنیم قطعا نام فرش کاشان در این لیست خواهد درخشید.

فرش دستبافت به خاطر این که توسط بافندگان زن و مرد بافته می شود دارای ارزش بالای مادی و معنوی است، قیمت فرش های دست بافت بنابر جنس تار و پود و نخ های به کار رفته (از ابریشم گرفته تا نخ پشمی و …) در آن متفاوت است.

فرش ماشینی

فرش ماشینی جزو زیباترین فرش ها است این فرش که توسط دستگاه های قالیبافی پیشرفته بافته می شود از لحاظ جنس و تراکم بسیار با فرش های دستبافت متفاوت است. بافت فرش ماشینی بسیار سریعتر از فرش دست بافت است که این مزیت باعث شده است نقشه ها و طرح های متنوعی بسیاری از این فرش ها دیده شود.

فرش ماشینی علاوه بر طرح و نقشه های متفاوت دارای شانه و تراکم متفاوت است. تراکم و شانه دو کلید واژه برای تعداد گره های کار شده در فرش ماشینی است که هر چه تعداد شانه و تراکم فرش ماشینی افزایش یابد نشان می دهد بافت این فرش چقدر ظریفتر شده است همچنین این افزایش فرش ماشینی را نزدیک تر به فرش دستبافت می کند.

نکته دیگری که برای افزایش شانه و تراکم باید به آن اشاره کرد این است که هرچه تعداد شانه ها و یا تراکم فرش افزایش یابد درست است که فرش ظریفتر می شود اما وزن فرش بالا می رود و لطافت فرش کمتر می شود.

فرش 500 شانه

فرش ۵۰۰ شانه از فرش های ماشینی است که تا امروز بسیار تولید شده است. تولید فرش های ۵۰۰ شانه مدت ها است که بسیار کمتر شده است، این فرش به خاطر تعداد شانه های نسبتا پائین خود جزو فرش ها لطیف است. فرش های ۵۰۰ شانه همانند فرش های ماشینی دیگر دارای نقش و طرح های مختلفی است.

فرش 700 شانه

فرش ۷۰۰ شانه ماشینی یکی از بهترین فرش های ماشینی محسوب می شود. این فرش ها علاوه بر لطافت مناسب از وزن و شانه مناسب نیز برخوردار است. فرش های ماشینی ۷۰۰ شانه جزو ارزشمندترین فرش های ماشینی در سراسر جهان است.

خرید فرش ۷۰۰ شانه ماشینی چندین مزیت بسیار خوبی دارد که در سایر فرش های ماشینی دیده نمی شود. مهم ترین مزیت فرش ماشینی ۷۰۰ شانه این است که این فرش ها را می توان بر اساس نقشه ی فرش های ۵۰۰ شانه تا ۱۲۰۰ شانه استفاده کرد که این کار باعث می شود بیشترین تنوع طرح و نقشه را از آن خود بکند.

همچنین خرید فرش ۷۰۰ شانه ماشینی علاوه بر موارد فوق مزیت های دیگری چون لطافت و وزن مناسب را نیز دارا هستند همچنین به خاطر این که این فرش از لحاظ قیمتی از فرش های با شانه های بالاتر ارزان تر است، خرید آن هم توجیه اقتصادی و هم توجیه منطقی دارد زیرا شما با خرید فرش ماشینی ۷۰۰ شانه علاوه بر قیمت پائین تر از بهترین نقشه ها استفاده می کنید و همچنین افراد زیادی نیز متوجه شانه این فرش نمی شوند و با ۱۲۰۰ اشتباه می گیرند.

همواره گفته شده است اگر قصد خرید فرش ماشینی بسیار باکیفیت دارید بهترین خرید ممکن برای شما خرید فرش ماشینی ۷۰۰ شانه است.

فرش 1000 شانه

فرش ۱۰۰۰ شانه یکی از فرش هایی ماشینی است که تولید آن بسیار پائین تر از دو فرش ۷۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه است زیرا از لحاظ کیفیت تفاوت بسیار متفاوتی با فرش های ۷۰۰ شانه ندارد ولی قیمت بالاتری دارد. این فرش به خاطر بافت ظریفتری که دارد مورد استقبال خوبی قرار نگرفته است و بیشتر تمایل خریداران به خرید دو فرش ۷۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه است اگر چه این فرش بین این دو دسته فرش قرار دارد ولی به خاطر تولید پائین و عدم استقبال مردم تولید آن در حد توقف است.

علت عدم تمایل افراد به خرید این فرش دو علت است لطافت این فرش همانند ۷۰۰ شانه نیست علت دوم هم این که ظرافت این فرش همانند فرش ۱۲۰۰ شانه است.

فرش 1200 شانه

فرش ۱۲۰۰ شانه یک فرش ماشینی دستبافت گونه است که این فرش جزو بهترین فرش های ماشینی با شانه بالا است. خرید فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه خرید هوشمندانه ای در بین فرش های با شانه بالا است؛ زیرا این فرش ها در حالی که شانه بالایی دارند ولی به خاطر این که اندازه این ظرافت در حد نرمال است بسیار می تواند جذاب باشد. فرش ۱۲۰۰ شانه همچنین دارای یکی از متنوع ترین طرح ها و نقشه ها را دارا است که باعث شده است افراد زیادی جذب این فرش ها شود.

فرش 1500 شانه

آخرین و جدیدترین فرش با تراکم بالا فرش های ماشینی ۱۵۰۰ شانه است و این فرش ها که بالاترین شانه را در فرش های ماشینی دارا است. فرش 1500 شانه گران قیمت ترین فرش ماشینی است و لطافت بسیاری ندارد البته که این فرش بسیار شبیه به فرش های دستبافت است.

خرید فرش ۱۵۰۰ شانه از لحاظ اقتصادی چندان به صرفه نمی باشد ولی این کار بسیار مجلل است و اگر فردی قصد خرید فرش مجللی را دارد می تواند با خرید فرش ماشینی ۱۵۰۰ شانه این کار را انجام بدهد.

انواع طرح های فرش 

فرش های ایرانی دارای طرح ها و نقشه های مختلفی است، طرح های فرش ایرانی به قدری زیاد است که هرکدام از آن ها را در دسته های بزرگتر دسته بندی می کنیم که این اتفاق نشان دهنده از غنای فرهنگی و هنری ایران را نشان می دهد. خرید فرش ماشینی با طرح های متفاوت بسیار کار جالبی است زیرا این فرش ها نه تنها به فرهنگ هر منطقه نزدیک است بلکه زیبای بی بدلیل این فرش ها باعث می شود منزل و آپارتمان به شکل جذابی لذت بخش و چشم نواز باشد.

در ادامه ما سعی می کنیم به معرفی معروف ترین طرح ها و نقشه های فرش بپردازیم که بسیاری از این طرح ها را قابل خریداری هستند و خرید فرش ماشینی با طرح های اصیل یک خرید هوشمندانه است زیرا باعث می شود فرش شما خاصتر و جذاب تر از بقیه به حساب بیایید.

فرش طرح افشان

در فرش طرح افشان طرح های گل و گیاهان، برگ ها، حیوانات اهلی و وحشی، پرندگان به هماهنگی و ظرافت خاصی در کنار یک پراکنده و یا افشانده شده اند و این افشانیدگی با حفظ فواصل مساوی رخ داده است که باعث ایجاد یک ارتباط خاص بین اجزا فرش شده است.

فرش های که با طرح افشان بافته شده اند غالبا بدون لچک و ترنج هستند و در صورت این که ترنج داشته باشند ابعاد ترنج آن ها کوچکتر از حد معمول در فرش های لچک ترنج است.

فرش طرح افشان همچنین برای منازلی با دکوراسیون کلاسیک، نیوکلاسیک و حتی مدرن قابل استفاده است و به راحتی با هر دکوراسیون هماهنگ است.

فرش طرح خشتی

فرش طرح خشتی یا فرش طرح قابقابی یکی از فرش ها با طرح های اصیل ایران است. در فرش با طرح خشتی نقوش اساسی قاب هایی چند ضلعی می باشد که توسط متن پوشانده شده اند. شکل این قاب ها بسیار متفاوت است که در تزئین این قاب ها از نقش ها و نگاره های گوناگون استفاده می شود. این نقش ها و نگاره ها تزئینی شامل حیوانات و پرندگان، طرح های اسلیمی و حتی گل و برگ ها می باشند. یکی ویژگی در این طرح این است که نقش قاب ها این توانایی دارند که همگون یا متفاوت باشند.

فرش طرح گل فرنگ

یکی دیگر از طرح های اصیل فرش ایرانی، فرش طرح گل فرنگ است. این طرح از نقش گل های طبیعی و به خصوص گل سرخ که به آن گل فرنگ می گویند ساخته شده است. یکی از ویژگی های فرش طرح گل فرنگ استفاده زیاد از رنگ های تند بخصوص رنگ سرخ می باشد.

فرش طرح ماهی

فرش طرح ماهی بیشتر با نام فرش طرح ماهی درهم شناخته می شود. فرش طرح ماهی درهم را به جرات می توان یکی از ریزبافت ترین و زیباترین نقش های تکراری در فرش معرفی نمائیم. فرش طرح ماهی درهم دارای شهرت و رواج بسیاری در ایران و کشورهای همسایه دارد. این طرح به دو صورت در مناطق غربی ایران و مناطق شرقی ایران نظیر خراسان بافته می شود.

زادگاه فرش طرح ماهی به خارج از مرزهای امروزی ایران برمی گردد، ریشه ها و سرآغاز این طرح را در هرات که تا اواخر قرن نوزدهم میلادی ایران جزو کشور ایران محسوب می شده، می توان یافت. این طرح به خاطر زادگاهش به نام فرش طرح هراتی نیز نامیده می شده است.

فرش طرح سالاری

فرش های طرح سالاری عمدتا فرش هایی با رنگ تیره هستند و بیشتر فرش با رنگ هایی چون مشکی، سرمه ای، آبی، فیروزه ای و حتی رنگ سبز در آن زیاد به کار گرفته شده است. فرش های سالاری عمدتا دارای گل های ابریشمی است که این گل ها سبب شده است که این قیمت این فرش بسیار بالا باشد و همین اتفاق باعث شده است برای این فرش نام سالاری انتخاب شود یعنی این که تنها اشراف در زمان های قدیم توانایی خرید این گونه فرش ها را داشته اند.

فرش طرح گلدانی

همان طور که از نام این طرح مشخص است، نقش اصلی در این طرح گلدان خواهد بود. طرح گلدانی را می توان در فرش های گوناگونی مشاهده نمود. در بافت این فرش ما شاهد حضور حداقل یک گلدان که گل های این گلدان سراسر فرش را در بر گرفته است. این طرح اصیل ایرانی که قدمت آن حداقل به دوران صفویه باز می گردد از زیباترین طرح ها است. خرید فرش طرح گلدانی نه تنها خرید فرش کلاسیک و جذاب است بلکه این فرش یک کار هوشمندانه و کلاسیک است.

خرید فرش طرح گلدانی از خریدهای بسیار منطقی است زیرا علاوه بر جذابیت بالا به خاطر این که این طرح بسیار به طرح های افشان نزدیک است برای بسیاری از دکوراسیون های داخلی مناسب است.

فرش چهل تکه

فرش چهل تکه همان طور که از اسمش پیدا است از تکه های مختلف فرش های دستبافت در آن استفاده شده است این طرح در واقع چیزی شبیه به طرح های خشتی است ولی در فرش خشتی فرش به صورت یک تکه بود و تنها طرح بافته شدن آن خشت خشت است ولی فرش چهل تکه از به هم بافتن تکه های فرش های قدیمی به وجود می آید این فرش هیچ نظمی درش به راحتی نمی توان پیدا کرد چون یک فرش قاعده مندی نیست و تکه تکه می باشد.

فرش وینتیج ماشینی

خرید فرش وینیج ماشینی یا خرید فرش کهنه نما از جذابترین خریدهای فرش ماشینی است. این فرش ها به خاطر تضادی که بین مدرنیته شدن کل منزل و یا کلاسیک شدن تمام منزل قائل می شود. این فرش ها درست است که ما را به یاد قبل می اندازد ولی با استفاده از رنگ های غیرمعمول برای قدیم یک تضاد خوشینادی ایجاد می کند که این تضاد تا مدت ها می تواند باعث شود هر چشمی را به خود مسحور نماید.