پیش از شروع بحث در مورد تفاوت فرش ها ابتدا با اصطلاحات و معیار های رایج در حوزه فرش آشنا می شویم و سپس با آن ها فرش ها را با یکدیگر مقایسه می کنیم.
شانه فرش
در دستگاه های بافندگی به طور معمول بخشی به نام شانه فرش وجود دارد که تار فرش از بین شانه رد می شود. در واقع تراکم عرضی در قسمت گره هایی که بافته شده اند را همان شانه فرش می گویند و واحد آن متر است و به راحتی محاسبه می شود. به طور مثال اگر می گوییم فرشی ۱۰۰۰ شانه است یعنی در هر یک متر از عرض آن تعداد گره ها ۱۰۰۰ عدد می باشد بدین ترتیب با محاسبه گره های یک پنجم و یا یک دهم در یک متر می توانیم شانه فرش را اندازه گیری کنیم. یک تفاوت فرش ماشینی ۷۰۰ با ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه همین تعداد گره هاست البته تفاوت های زیادی نیز وجود دارد که به آن ها می پردازیم.
تفاوت شانه و تراکم فرش
تراکم فرش و شانه فرش از مشخصه های اصلی در فرش هستند. همان طور که گفته شد شانه همان ریشه و گرهی است که در عرض فرش و در هر متر مربع آن وجود دارد. تراکم نیز به تعداد گره هایی گفته می شود که در طول فرش و در هر متر مربع واقع شده است. هر چه تراکم یک فرش بیشتر باشد در نتیجه فرش دوام بیشتری خواهد داشت و سفتی و استحکام آن نیز بیشتر می شود اما بالاتر بودن شانه فرش سبب می شود که بافت فرش ریز تر باشد که شباهت بیشتری را به فرش دستباف خواهد داشت.
انواع تراکم و شانه های فرش ماشینی
فرش های ماشینی که در منازل وجود دارد در شانه ها و تراکم های مختلفی هستند. یکی از این فرش ها فرش ۷۰۰ شانه است که تراکم ۲۵۵۰ دارد ، دیگری فرش ماشینی ۱۰۰۰ شانه است که تراکم ۳۰۰۰ دارد و فرش ۱۲۰۰ شانه است که دارای تراکم ۳۶۰۰ است و بالاترین میزان تراکم را دارا می باشد. این تراکم ها بالاترین میزان هستند و در انواع مختلفی نیز می باشند. ضخامت ، لطافت ، ریز بافتی و … دیگر تفاوت فرش ۷۰۰ با ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه می باشد
فرش ۷۰۰ شانه
فرش ماشینی ۷۰۰ شانه همان طور که از نام آن مشخص است از نظر تعداد شانه ۷۰۰ گره دارد و از نظر تراکم نیز در حدود ۲۱۰۰ الی ۳۰۰۰ گره که متداول ترین آن ها تراکم ۲۵۵۰ است. فرش های ماشینی که ۷۰۰ شانه هستند و اصل می باشند دارای ۸ الی ۱۰ رنگ می باشند. فرش ۷۰۰ شانه نسبت به دیگر فرش ها ضخامت بیشتری دارند هزینه این فرش ها نیز کمتر از فرش ها با شانه های بالاتر است.
فرش ۱۰۰۰ شانه
فرش ۱۰۰۰ شانه دارای تراکمی در حدود ۳۰۰۰ است و جنس نخ آن پنبه و آکریلیک هیت است. این فرش را در دو دسته ۸ رنگ و ده رنگ تولید می کنند. فرش ۱۰۰۰ شانه از آنجا که نسبت به فرش ۷۰۰ شانه ریز بافت تر است شباهت زیادی به فرش دستباف دارد. به دلیل ریز بافتی نیز فرش ۱۰۰۰ شانه زیبایی خاصی را دارد و همین عامل سبب شده است که قیمت آن نسبتا بیشتر از فرش ۷۰۰ شانه باشد.
فرش ۱۲۰۰ شانه
در چند سال اخیر یکی از فرش هایی که در بازار فرش ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است فرش ۱۲۰۰ شانه است. این فرش از جمله فرش هایی است که شباهت بسیار نزدیکی به فرش های دستباف دارد لطافت ، ظرافت و زیبایی آن سبب شده است که از دیگر فرش ها با شانه های پایین تر متمایز باشد. فرش ۱۲۰۰ شانه تراکمی در حدود ۳۶۰۰ دارد و همین تراکم بالا سبب شده است که در بافت آن به جای الیاف ضخیم از الیاف نازک استفاده شود و سبب لطافت آن شده است.
به صورت کلی می توان تفاوت های فرش های ۷۰۰،۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه را به 8 دسته تقسیم بندی کرد که در ادامه به آن می پردازیم:
1.تراکم
همان طور که گفته شد تراکم یکی از شاخصه های اصلی در فرش ماشینی است و با شانه فرش نیز رابطه مستقیمی دارد ، هر چقدر شانه فرش بیشتر باشد تراکم فرش نیز بیشتر خواهد شد به همین دلیل است است که فرش ۱۲۰۰ شانه تراکم بیشتری نسبت به فرش های ۱۰۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه دارد. تراکم بالا سفتی فرش را نیز افزایش خواهد داد که در نتیجه فرش ۱۲۰۰ شانه از دو فرش دیگر سفت تر است.
2.ضخامت
ضخامت فرش را با توجه به شانه فرش می سنجند که رابطه معکوسی با هم دارند به این صورت که هر چه تعداد شانه ها بیشتر باشد ضخامت فرش کمتر خواهد بود. با توجه به این مسئله ضخامت فرش ۷۰۰ شانه از ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه بیشتر است و ضخامت فرش ماشینی ۱۰۰۰ شانه از ۱۲۰۰ شانه بیشتر خواهد بود. ضخامت بیشتر فرش ماشینی ۷۰۰ شانه سبب می شود اغلب مشتری ها آن را انتخاب کنند تا برای نشستن روی آن مناسب باشد. فرش هایی که ضخامت بیشتری دارند دوام بیشتری نیز دارند.
3.دوام و لطافت
هر چند جنس نخ هایی که در بافت فرش ها به کار برده می شود یکسان است ولی دوام آن ها یکسان نیست، علت اصلی این تفاوت این است که هر چقدر شانه و تراکم فرش کمتر باشد، فرش ضخیم تر می گردد و همین عامل سبب افزایش دوام فرش نیز می شود در نتیجه فرش ۷۰۰ شانه از دو فرش دیگر با دوام تر است اما تراکم بیشتر سبب می شود که لطافت فرش بیشتر شود در نتیجه شاهد این هستیم که لطافت فرش ۱۲۰۰ شانه به ترتیب از ۱۰۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه بیشتر است.
4.زیبایی
هر چقدر فرش ماشینی ریز بافت تر باشد در نتیجه زیبایی آن نیز بیشتر خواهد شد. ریز بافت بودن فرش ماشینی سبب خواهد شد که بسیار شبیه به فرش دستباف باشد. فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه به دلیل این که نسبت به فرش های ۱۰۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه ریز بافت تر است بسیار زیباتر است و از لطافت بیشتری برخوردار است و همین زیبایی عامل مهمی در تفاوت فرش ها با یکدیگر می باشد.
5.ارتفاع نخ خاب
در فرش ۷۰۰ شانه ارتفاع خاب ۱۱ میلی متر می باشد و سبب می شود از دو قالی ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ ضخامت بیشتری داشته باشد. نخ خاب در فرش ماشینی ۱۰۰۰ شانه ارتفاعی به اندازه ۹ میلی متر دارد و این اندازه در فرش ۱۲۰۰ شانه ۸ میلی متر است. وقتی فرشی ریزبافت تر باشد تعداد گره در آن بالاتر می رود در این حالت می دانیم که وزن فرش ۷۰۰ و ۱۰۰۰ شانه نیز ثابت است. از این رو باید خاب فرش در نوع ریز بافت یعنی ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه کمتر باشد.
6.مواد اولیه
نخ فرش مهمترین ماده اولیه ای است که در بافت انواع فرش به کار می رود. در فرش های ۱۲۰۰ شانه و ۱۰۰۰ شانه نسبت نمره نخ مصرفی، به فرش ۷۰۰ شانه بیشتر است در فرش ماشینی ۷۰۰ شانه نمره نخ فرش ۱۸ سه لا است ولی در فرش ۱۰۰۰ شانه این نمره ۲۷ و ۳۰ سه لا می باشد. در نتیجه نخ مصرفی موجب می شود فرش ۱۲۰۰ شانه از دوتای دیگر ریز بافت تر باشد. همچنین ذکر این نکته ضروری است که بافت فرش در ۷۰۰ و ۱۰۰۰ شانه مشابه می باشد و از نوع هندلوک است.
7.تعداد گره
تعداد گره در فرش های ۷۰۰ ، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه متفاوت است. در فرش ۷۰۰ شانه ۱۲ متری که تراکم ۲۵۵۰ دارد ، تعداد گره ها ۷٫۱۴۰٫۰۰۰ خواهد بود و در نوع ۱۰۰۰ شانه آن با تراکم ۳۰۰۰ ، تعداد گره ها ۱۲ میلیون خواهد بود. با این وجود تفاوت چندانی در بین فرش های ۷۰۰ شانه ، ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه از لحاظ وزنی وجود ندارد و در فرش ۱۲ متری وزن استاندارد ۴۳-۴۱ کیلوگرم است که سبب می شود وزن فرش ماشینی در نوع ۷۰۰ و ۱۰۰۰ شانه به میزان ثابتی برسد و تفاوت چندانی نداشته باشد.
8.قیمت
بسیاری از کسانی که قصد خرید فرش ماشینی را دارند به طور معمول قیمت فرش را نیز در نظر می گیرند. عامل مهم تغییر قیمت در فرش هایی با شانه های مختلف تفاوت در نخ مصرفی است. در حقیقت قیمت نخ مصرفی بر قیمت فرش ماشینی اثر می گذارد و هر چه نخ نازک تر باشد باعث بالاتر رفتن قیمت آن خواهد شد. فرش ماشینی ۷۰۰ شانه قیمت پایین تری نسبت به ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه دارد و همین عامل نیز سبب فروش بیشتر آن شده است و طرفداران زیادی دارد. قیمت در موارد بسیاری عامل مهمی در تفاوت فرش و انتخاب آن ها از جانب مشتری می باشد. همچنین بافت فرش ۱۲۰۰ شانه تراکم بیشتری دارد و از طرح ها و نقشه های پیچیده تر استفاده می شود که عامل تفاوت در قیمت می شود.
فرش شادرخ کاشان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فرش ماشینی در شهر کاشان است. ما در فرش شادرخ همواره تلاش کرده ایم با فروش انواع فرش های ماشینی نظیر فرش 700 شانه ماشینی و فرش ماشینی 1200 شانه و … در جهت رفاه عزیزان شروع به فروش اینترنتی فرش ماشینی کاشان کرده است. همچنین فرش شادرخ با توجه به شرایط بد اقتصادی سعی کرده است با فروش اقساطی فرش قدم کوچکی در راستای رضایت حال هموطنان عزیز برداشته باشد.